AgroPartner24 - Doradztwo dla rolników

Od 10 lat na naszym rynku hodowane są egzotyczne alpaki jako alternatywne źródło dochodu. Początkowy wydatek poniesiony na zakup materiału hodowlanego jest dość duży jednak stosunkowo szybko się zwraca. Te udomowione i hodowane głównie na sprzedaż zwierzęta można utrzymywać w gospodarstwie dla pozyskiwania włókna i mięsa oraz wykorzystać jako przyjazne „pluszaki” w gospodarstwach agroturystycznych i zooterapii.

Coraz częściej mówi się o alpakach, jednak wiele osób nie odróżnia ich od lam, które są znacznie większe oraz pokryte innym rodzajem okrywy włosowej.

Alpaki to południowoamerykański, trawożerny ssak parzystokopytny z rodziny wielbłądowatych, przypomina nieco lamę, ale jest od niej mniejsza i z budowy ciała bardziej podobna do owcy. Zwierzęta te osiągają masę ciała w granicach 40-70 kg, przy wysokości w kłębie wynoszącej 80-90 cm. W obrębie gatunku alpaka wyróżnia się natomiast dwie rasy różniące się od siebie wyglądem i właściwościami porastającej je wełny. Są to huacaya oraz suri. Różnią się one wyglądem i rodzajem okrywy włosowej. Huacaya charakteryzuje się dobrze rozwiniętym korpusem ciała, małą głową i silną szyją. Wysokość w kłębie dochodzi do 80 cm, a gęsta okrywa włosowa pokrywa całe ciało, łącznie z nogami. Roczny przyrost włókna wynosi 9–12 cm. Suri jest delikatniejsza i piękniejsza z wyglądu. Odróżnia się od huacaya tym, że ma okrywę o długich, mocno karbikowanych jedwabistych kosmykach, która okrywa całe ciało, tworząc jakby welon. Roczny przyrost włókna wynosi 10–20 cm.

Strzyżenie Huacaya odbywa się raz w roku, a Suri dwa razy i pozyskuje się wtedy 2–3 kg bardzo cienkiego włókna. Wełna alpak nie jest farbowana, występuje w 22 oryginalnych kolorach, dlatego też zachowuje duże właściwości hypoalergiczne. Jej grubość wynosi od 15 do 28 mikronów, co powoduje, że zaliczane jest do grupy najcieńszych włókien na świecie. Konkuruje tym samym z kaszmirem, moherem i angorą. Okrywa włosowa alpak jest delikatna, sprężysta i rozciągliwa. Ma doskonałe właściwości termiczne, jest odporna na promieniowanie słoneczne, nie przepuszcza wody, ponadto jest odporna na zabrudzenia co zawdzięcza niskiej zawartości lanoliny. Ze względu na wymienione właściwości jest produktem luksusowym i drogim, zajmującym wysokie miejsce na światowym rynku wełny. Kiedyś wełnę alpak nazywano „Wełną Bogów”.

Jak wspomnieliśmy głównym źródłem dochodu dla hodowców alpak jest sprzedaż żywych zwierząt jako materiału hodowlanego. Natomiast docelowo dochodem powinien być zbyt włókna oraz wyroby z tego surowca. Z uwagi na to, że w Polsce tych zwierząt jest cały czas mało, nie ma w naszym kraju punktu skupu włókna. Hodowcy przerabiają włókno głównie we własnym zakresie i sprzedają je w formie czesanki, włóczki lub gotowych wyrobów. Najczęściej są to czapki, skarpetki i swetry. Wysoka cena rękodzieł klasyfikuje je jako towary luksusowe.

Mniejsze stada zwierząt są spotykane w gospodarstwach agroturystycznych oraz do terapii z osobami niepełnosprawnymi. Z racji dość spokojnego usposobienia alpaki nadają się do takiego typu działalności. Nie plują jak lamy, a ich wygląd wzbudza duże zainteresowanie ze strony dzieci i dorosłych.

Aby rozpocząć hodowlę alpak należy sporo zainwestować w zakup dorosłych samic średniej jakości może wynosić od 6,5-7 tys. zł w górę. Samice do agroturystyki to koszt od 2 tys. zł. Samice z wyższej półki, których włókno zostało poddane badaniom, to koszt od 12 tys. zł. Takie samice cechują się bardzo cienkim włóknem, w Niemczech są zarejestrowane w klasie ekstra. Samiec reproduktor wysokiej klasy to wydatek od 15 tys. zł w górę.

Wysokie ceny zwierząt wiążą się z jakością, a dokładniej grubością produkowanej przez nie wełny. Im włókno jest cieńsze, tym jest delikatniejsze w dotyku, a przez to bardziej pożądane. Jednak należy pamiętać że ta inwestycja może szybko się zwrócić.

Chów alpak nie jest pracochłonny jednak ze względu na fakt, że są one wymagające mogą pojawiać się problemy zdrowotne. Dużym plusem w hodowli tych zwierząt jest ich niski koszt utrzymania na jedno zwierzę.

W sezonie letnim alpaki korzystają z pastwiska a przez cały rok otrzymują siano oraz paszę treściwą np. jęczmień gnieciony (około 250g na szt.) Koszt paszy białkowo-energetycznej wraz z mikro- i makroelementami to koszt w granicach 1,7 zł za kg.

Przyjmuje się, że potrzeba 1 ha pastwiska na 50 szt. tych zwierząt, więc nie trzeba posiadać znacznego areału, tak jak ma to miejsce np. w przypadku hodowli zwierzyny płowej, takiej jak daniele lub jelenie.

Alpaki nie potrzebują specjalnych pomieszczeń. Można utrzymywać je w zaadaptowanych budynkach po bydle, koniach lub świniach lub innych pustych pomieszczeniach gospodarskich np. stodołach.

Jeśli chodzi o rozmnażanie, to po ukończeniu dwóch lat alpaka jest gotowa do rozpłodu. Ciąża trwa około roku i zazwyczaj rodzi się jedno młode. Cena za sztukę waha się od 4 000 do 15 000 złotych. Dodatkowo samce alpak wynajmowane są jako reproduktory.

Cykl rozwojowy alpak obejmuje 340-dniowy okres ciąży. Samice rodzą jedno młode bez żadnych komplikacji. Średnia masa ciała noworodka wynosi 6–7 kg. Młode karmione są mlekiem matki, a po upływie 4 miesięcy następuje ich stopniowe odsadzanie. Alpaki rosną szybko i w wieku 8–9 miesięcy ważą już około 30 kg. Masa ciała wzrasta do 54 kg w wieku 3 lat. Od tego momentu przyrosty są wolniejsze aż do 6. roku życia, kiedy osiągają masę ciała 65 kg.

Dojrzałość płciową osiągają w wieku 8–12 miesięcy, jednak do rozpłodu używane są po osiągnięciu 70 % masy ciała dorosłego zwierzęcia. Ma to miejsce w wieku 2 lat. Samce kwalifikuje się do rozpłodu po ukończeniu 3 roku życia. Samice są asezonalne, co oznacza, że obecność samca sprawia, że ciągle są w rui.

Na rozpoczęcie hodowli proponujemy skontaktować się z Polskim Związkiem Hodowców Alpak, w którym zrzeszeni są hodowcy tych zwierząt. Polecają oni zakup alpak z rodzimych hodowli, gdyż zwierzęta te są zaaklimatyzowane, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko związane z przystosowaniem się zwierząt do naszego klimatu i występowanie chorób.